Depremin akabinde İstanbul’da kira fiyatlarında yaşanan harikulâde artışlar, mesken sahibi-kiracı bağını gündemden düşürmüyor. Fahiş kira artışları nedeniyle konut sahipleri ve kiracılar ortasında tartışmaların yanı sıra cinayete varan arbedeler yaşandı. Lakin mesken sahibi ve kiracılar ortasında yeni bir periyoda giriliyor. Meskenini 2-3 kat fiyat farkıyla kiralamak isteyen konut sahipleri, mevcut kiracılarına konutlarını boşaltmaları için para teklif ediyor.
Uzmanlar, mesken sahiplerinin yaşanan kira artışlarının akabinde kendi meskeninin düşük ölçüde kalması ve kiracısının meskeni boşaltma teklifini kabul etmemesinin akabinde bu yola başvurduğunu belirtiyor. Uzmanlar geçen yıl kira artışı için kanunla getirilen yüzde 25’lik hududun konut fiyatlarındaki artışı önlemediğini düşünüyor. İstanbul Emlakçılar Odası Başkanı Nizamettin Aşa, kiracı ve mesken sahibinin karşılıklı mutabakatı durumunda tüzel açıdan sorun olmadığını belirtirken, Tüketici Konfederasyonu Başkanı Aydın Ağaoğlu ise kira bedelinin devlet tarafından alt ve üst sonunun belirlenmesi gerektiğini tabir ediyor.
‘Ev sahibinin hedefi o verdiği parayı birkaç ayda yeni kiracıdan çıkartmak’
Türkiye’de konut açığı olduğuna dikkat çeken Ağaoğlu, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Son vakitlerde ülkemizde epey büyüyen bir konut açığı var. Bu da konut kiralarını ve konut fiyatlarını hayli yükseltti. Bakın Kanada’da yabancıya konut satışı yasaklandı. Hollanda’da kiralara bir üst hudut getirildi. Şu anda kiralar o kadar arttı ki vatandaş 8 bin 500 lira minimum fiyat alıyor. 10 bin liradan aşağı kiralık mesken bulamıyor. Geçtiğimiz yıl hükümetimiz bir karar aldı ve kira artışlarını yüzde 25’le sonlandırması bir tahlil olmadı. Bu noktada kimi mesken sahipleri kendi meskeninde 3 bin liraya oturan kiracıyı çıkaramayınca yanındaki 10 bin liraya oturuyor ben bunu çıkarayım diyor.
Ayda 7 bin lira ekstra para sağlarım. Bu türlü bir çıkarı da 12 ayda 140 bin lira olur. Orada belirli bir ölçü parayı kiracıya teklif ediyor. Konut sahibinin emeli o verdiği parayı birkaç ayda yeni kiracıdan çıkartmak. Birtakım emlakçılar da bu mevzuyu irite ediyorlar. Yani mesken sahipleri diyor ki sen üç bin liraya oturttuğun kiracıyı çıkart. Ben sana bir hafta sürmez onun 4 katı fiyattan kiracı getiririm. Bu noktada kiralarda bir alt hudut var. Ülkemizdeki yasal mevzuat alt hudut belirlemiş. Belediyelerin emlak vergilerine emsal teşkil eden matrahın yıllık kira fiyatının yüzde 5’inden aşağı olamaz.
Bir de üst hudut getirilsin. Örneğin yüzde 6 üst hudut getirilirse belediyedeki rayiç bedel bir milyon ise orada 60 bin lira yıllık kira bedeli, 12’ye böldüğünüzde aylık 5 bin lira olur. Bu türlü bir üst hudut getirilmesi lazım, Hollanda’da yaptılar bunu, birtakım kriterler belirlediler. Semte nazaran, kaç odalı, kaç metrekare olduğuna nazaran, konforuna nazaran kiralara üst hudut getirildi. Bu noktada milletçe hele yaşadığımız sarsıntı ertesinde artan konut gereksinimini da gözeterek bizim daha insaflı davranmamız gerekiyor. Hepimizin elimizi, cüzdanımıza değil, vicdanımıza koymamız gerekmektedir.”